Het ontwikkelen van nieuwe ideeën is een belangrijke onderdeel van een gezonde bedrijfsvoering. Hierdoor blijft een bedrijf namelijk innovatief en creatief, wat de productiviteit bevordert. Nieuwe ideeën ontwikkelen, is onderworpen aan een intensief denkwerk. Tevens is het belangrijk dat verschillende mensen betrokken hierbij zijn om efficiënte resultaten te genereren. Dit proces heet brainstormen. Brainstormen leidt tot inventiviteit en creativiteit en er zijn diverse vereisten aan dit proces om de beste resultaten te genereren. Om het goed te laten verlopen, zijn er een aantal brainstorm technieken ontwikkeld. Ook kun je gebruikmaken van diverse brainstorm vragen. We gaan dieper op dit onderwerp in.
Wat houdt brainstormen in?
Brainstormen is het proces van ideeën verzamelen om een conclusie of oplossing te vinden voor een bepaald onderwerp of probleem. Het is in 1967 bedacht door Alex Faickney Osborn met de gedachte dat men rondom een duidelijk doel intensief en collectief nadenkt. Een brainstormsessie organiseren, kan op diverse manieren, maar in de basis zorgt het ervoor dat mensen vrijer na gaan denken en spontane ideeën ontwikkelen.
Het is met name effectief om brainstormen in te zetten als onderdeel van de probleemoplossing, zoals bij het oplossen van ontwerpfouten in een prototype. In een open gesprek worden vervolgens mogelijke oplossingen voorgesteld, welke na afloop geëvalueerd worden. Het draait dus vooral om het stellen van vragen en niet om het vinden van antwoorden.
Brainstormen vindt vaak plaats in een groep van vier tot twaalf deelnemers met een gevarieerde achtergrond. Zo is het belangrijk om specialisten, generalisten en creatievelingen bij het proces te betrekken om de beste resultaten te verkrijgen. Overigens kunnen brainstormsessies online, offline, verbaal en non-verbaal plaatsvinden.
Drie fasen
Een brainstormsessie verloopt in drie fasen, waarbij je eerst een goede voorbereiding (en je alvast van tevoren de brainstorm technieken kunt uitkiezen) moet verzorgen. Wat moeten mensen bijvoorbeeld inlezen en begrijpen voor de sessie? Zorg ervoor dat mensen de benodigde informatie ontvangen en weten wat ze kunnen verwachten. Ook is het belangrijk om een rustige omgeving uit te kiezen voor de sessie.
Vervolgens moet de sessie plaatsvinden, waarbij de datum en tijd voor iedereen gunstig uit moet komen. Het werkt vaak positief op de creativiteit van mensen om op een andere locatie bijeen te komen in plaats van in het bedrijf zelf. Zorg tevens voor de nodige hulpmiddelen, zoals een pen en papier voor iedereen.
Als laatste fase moeten afspraken en vervolgacties gepland worden, ook wel de nazorg genoemd. Maak concreet wat er nu moet gebeuren en wie hier verantwoordelijk voor is. Zo is het handig om een notulist te betrekken bij het proces die alles kort en bondig noteert en deelt met alle betrokkenen. Ook is het mogelijk om alles vast te leggen in een geluidsopname.
Welke brainstorm technieken zijn er?
Er zijn veel verschillende brainstorm methodes ontwikkeld die bestaan uit zowel fysieke als online brainstorm technieken. Hier zullen er een aantal besproken worden.
1. Rolestorming
Bij deze brainstorm techniek gaat het om de kwantiteit van aangedragen ideeën, dus hoe meer ideeën er worden bedacht, hoe beter. In een later stadium kunnen de goede ideeën vervolgens gescheiden worden van de slechte. Eerst worden regelmatig algemene brainstormsessies gehouden om mensen te laten wennen aan creatief denken. Vervolgens worden rollen geïdentificeerd, waarbij iedereen zich goed in zijn of haar rol in moet leven. Vanuit deze rol wordt de brainstormsessie gehouden, waarbij het idee is dat iedereen zich vrijer voelt om gedachten te delen en waarbij nieuwe perspectieven geïntroduceerd worden. Ten slotte wordt het proces herhaalt met nieuwe rollen.
2. Round-Robin
Brainstormsessies krijgen bij deze methode een georganiseerd karakter om creatieve ideeën boven water te krijgen. In tegenstelling tot traditionele sessies, waarbij mensen veel door elkaar heen praten en dominantere personen meer aan het woord zijn, biedt de Round-Robin techniek iedereen de kans om een bijdrage te leveren. Iedere deelnemer krijgt de kans om gedachten uit te spreken zonder beïnvloeding van anderen.
3. Spiegel van Byttebier
Door deze techniek toe te passen, worden ideeën verwoord tegenover een gesprekspartner, de spiegel. Deze stelt allerlei verduidelijkende vragen, zonder een oordeel te geven over de ideeën. De vragen moeten het idee verhelderen, waardoor het een steeds concretere vorm aanneemt en de haalbaarheid uitgedacht wordt.
4. Brainstorm techniek: Negatief
Vaak zijn mensen niet in staat om creatief te zijn op commando, aangezien veel mensen de neiging hebben problemen te overdenken en analyseren. Er zijn ook altijd deelnemers in een brainstormsessie die passief zijn en weinig bijdragen. In dit geval kan negatief brainstormen helpen, waarbij problemen eerst vanuit een ander perspectief benaderd worden voor oplossingen bedacht worden. Het wordt ook wel omgekeerde brainstorming genoemd en zorgt ervoor dat vooraf ontwikkelde oordelen omzeild worden. Positieve feedback kan tijdens zo’n situatie positief werken.
5. Lotus diagram
Hierbij wordt een visuele weergave van ideeën gebruikt, waardoor het vergelijkbaar is met mindmapping. Het begint met een centraal thema of idee wat wordt uitgebreid op een iteratieve manier met gerelateerde thema’s en oplossingsgebieden. Zo wordt een idee op een volledige manier uitgewerkt. Het kan zowel online als fysiek gemaakt worden en bestaat uit drie keer drie vierkanten, wat de bloesems zijn die rondom het centrum van de bloesem staan.
6. Crawford Slip Writing
Deze eenvoudige, effectieve brainstorm techniek is gebaseerd op het creëren van een hoge productiviteit in een beperkte tijd en wordt veel uitgevoerd in grote groepen. Elke deelnemer krijgt een aantal vellen papier of post-its waarop ideeën genoteerd worden. Deze worden verzameld, waarna ze in categorieën worden samengevoegd om verdere gedachten te genereren.
7. Brainwriting
Deze techniek wordt ook wel de 6-3-5 methode genoemd en ook hier moeten veel ideeën in een korte tijd gegenereerd worden. Het gaat ervan uit dat er zes deelnemers zijn die elk drie ideeën noteren op een groot vel papier. Dit wordt aan een andere deelnemer gegeven, welke ook drie ideeën opschrijft. Dit wordt vijf keer herhaald, waardoor er uiteindelijk op welk vel papier achttien ideeën staan. In totaal betekent dit dat er 108 ideeën zijn verzameld.
Welke brainstorm vragen kun je het beste gebruiken?
Het stellen van doeltreffende vragen tijdens een brainstormsessie is essentieel en zodoende is het belangrijk om te beginnen met het vaststellen van het doel. Stel bijvoorbeeld de vraag: “Wat zijn we hier nu eigenlijk aan het oplossen?”. Een antwoord kan zijn: “Het verbeteren van de klantenservice.”. Vervolgens zijn er drie beroemde openingen om dit probleem mee te adresseren:
- Hoe kunnen we onze klantenservice verbeteren?
- Op welke manieren kunnen we de klantenservice verbeteren?
- Ontwerp eens een manier om de klantenservice te verbeteren.
Het is bovenal belangrijk om open vragen te stellen, zodat mensen de ruimte krijgen om met ideeën te komen. Daarnaast kun je je vraag verbreden of juist versmallen en de vragen meetbaar maken: “Hoe kunnen we ervoor zorgen dat 80 procent van onze klanten een hoge beoordeling geeft?”. Tot slot is het belangrijk om het probleem aan een doelgroep te koppelen en jargon weg te laten.
Een brainstormsessie organiseren, waar moet je op letten?
Om een brainstormsessie optimaal te laten verlopen, kunnen de volgende tips gebruikt worden:
- Houd een open mindset, aangezien iedere inbreng goede inbreng is en geen enkel idee verkeerd is.
- Stel duidelijke vragen, waardoor er een concrete focus is en eveneens doeltreffende oplossingen ontwikkeld kunnen worden.
- Gebruik de juiste hulpmiddelen, zoals een passende ruimte en locatie.
- Neem genoeg tijd en vergeet niet om pauzes in te lassen waar je even niet aan het onderwerp van de sessie hoeft te denken.
- Ontwerp hulpvragen voor wanneer de brainstormsessie vastloopt en om sturing te geven.
- Houd een stille brainstormsessie, waarbij ideeën op post-its worden genoteerd, om te voorkomen dat mensen te veel beïnvloed worden door anderen.
- Stel een leider aan die niet deelneemt aan de sessie en verantwoordelijk is voor de voorbereiding, vragen en beslissingen.
Lees ook eens:
